در دنیای سنتی گذشته شاید یک انسان خلاق فرد بیماری محسوب می شد، این در حالی است که در عصر اطلاعات، کسی که خلاق نیست، بیمار تلقی می شود. خلاقیت، قابلیتی است که در همگان وجود دارد، اما نیازمند پرورش و تقویت است تا به سرحد شکوفایی برسد. خلاقیت یعنی برقراری ارتباط بین آن چیزهایی که قبلا ارتباطی به هم نداشته اند، همین طور توانایی دیدن چیزها به شیوه های جدید، شکستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب ها، فکر کردن به شیوه ای متفاوت، ابداع چیزهای جدید، استفاده از چیزهای نامربوط و تبدیل آن به شکل های جدید. فرد خلاق کسی است که از ذهنی جست وجوگر و آفریننده برخوردار باشد.
اگر اندکی در دنیای اطراف خود دقت کنید، متوجه می شوید توانگرترین مردم کسانی هستند که می توانند چیزهای تازه به وجود آورند. آنها مفاهیم تازه ای را خلق می کنند و می توانند در مشکلات بزرگ، از هیچ، راه حل بسازند. مثال بارز آن «بیل گیتس» مدیر شرکت مایکروسافت است که با خلاقیت خود، امروز به ثروتمندترین انسان کره زمین تبدیل شده است. متاسفانه در کشور ما که از مقوله «آموزش و پرورش» فقط به «آموزش» اهمیت داده می شود، کودکان از هدف بزرگ خلاقیت جدا شده و به «مقلد و پیرو» تبدیل می شوند و از عوارض آن می توان به تنش، عدم اعتماد به نفس، وابستگی و روان پریشی اشاره کرد. ولی پرورش خلاقیت یعنی «به فعل در آوردن» و «هماهنگ کردن» تمام قسمت های ذهن کودک در جهت «نوآوری» که در نهایت باعث هماهنگی، سلامتی، خلاقیت و ابتکار است. خلاقیت در اوایل زندگی و ابتدا در بازی کودک ظاهر می شود و به تدریج در جنبه های دیگر زندگی از قبیل نقاشی و کار، مدرسه، فعالیت های تفریحی و شغل تجلی پیدا می کند.
راه هایی برای افزایش خلاقیت کودکان
۱) هرگز کودک را تحقیر نکنیم. کودکی که احساس حقارت کند، هرگز دست به خلاقیت نمی زند.
۲) محیطی مناسب برای انجام کارهای خلاق آنها فراهم کنید.
۳) امکانات و وسایلی در اختیار آنها قرار دهید تا به کمک آنها خلاقیت های خود را ابراز کنند. به عنوان مثال وسایل موسیقی، نقاشی و طراحی و…
۴) کارهای خلاق کودکان را تشویق کنید و آنها را در معرض نمایش قرار دهید، البته از تشویق بیش از حد آنان خودداری کنید.
۵) به عنوان بزرگسال، خود به انجام کارهای خلاق بپردازید و اجازه دهید کودکان شما شاهد کارهای خلاق تان باشند.
۶) به شیوه های آموزشی در خانواده خود توجه داشته باشید. در این باره با موانع خلاقیت در محیط خانواده نیز آشنا شوید.
۷) برای کارهای خلاق دیگران ارزش قایل شوید.
۸) از تاکید بر تصورات قالبی در خصوص جنسیت کودکان شدیدا خودداری کنید (به عنوان مثال دختر ماشین بازی نمی کند یا پسر عروسک بازی نمی کند).
۹) امکان شرکت در فعالیت ها و کلاس های ویژه را برای آنان فراهم کنید.
۱۰) اگر مشکلات یا گرفتاری هایی در خانواده وجود دارد از آن مشکلات به شیوه مثبتی استفاده کنید و با تشویق به کودک خود اجازه ابراز احساسات و اظهارنظر بدهید.
۱۱) توجه داشته باشید که استعداد، فقط سهم کوچکی از خلاقیت است و تمرین و نظم بخشیدن به آن از اهمیت بیشتری برخوردار است.
۱۲) اجازه بدهید کودک خودش باشد، حتی اگر رفتارهای عجیب از او سر بزند، سعی کنید در حضور جمع، کودک خود را خلاق معرفی نکنید؛ در غیر این صورت اطرافیان انتظارات بیش از حدی از کودک شما خواهند داشت.
۱۳) با کودک خود شوخ طبع و مهربان باشید.
۱۴) اسباب بازی هایی تهیه کنید که بچه ها را به فکر کردن وادار کند و از اختراعات خلاق توسط بچه ها حمایت کنید. بهترین تجارب یادگیری ما، زمانی رخ می دهد که چیزی را خلق یا طراحی می کنیم. اگر ما بخواهیم به یادگیری بچه ها کمک کنیم، لازم است به آنها ابزار جدید برای طراحی و ابداع بدهیم. این دقیقا همان چیزی است که آجرهای خانه سازی لگو انجام می دهند. می توانید به پست های کودک، بازی، خلاقیت ، معرفی ۱۰بازی جهت ایجاد خلاقیت در نوزاد ۱ ساله شما و اسباب بازی های خانگی و رشد خلاقیت کودک نیز مراجعه کنید.
۱۵) به کنجکاوی های آنها اهمیت دهید زیرا بزرگ ترین وجه مشترک کودکان با دانشمندان و فلاسفه همین کنجکاوی ها و چراهاست که متاسفانه در بسیاری از کودکان به دلیل عدم آگاهی والدین، این خصوصیت ارزشمند از بین می رود.
۱۶) درباره جنبه های مختلف محیط اجتماعی و امکاناتی که برای خلاقیت و تخیل ایجاد می کنند با کودک صحبت کنید.
۱۷) وقتی با بچه ها به پارک یا بیرون می روید، تلاش کنید کودک تان وقت کافی برای مشاهده، تبادل نظر و ثبت محیطی که به دیدن آن رفته اید، پیدا کند.
۱۸) اگر به محل های کار می روید، اجازه بدهید افرادی که در آنجا کار می کنند، با کودک تان حرف زده و توضیحاتی را درباره کارشان بدهند.
۱۹) لوازمی که کودکان ممکن است به آن نیاز داشته باشند (مثل ذره بین یا تلسکوپ) را برای آنها تهیه کنید.
۲۰) به کودک یاد بدهید تفکر خلاق خویش را ارزشمند بداند. یک روش این است که بچه ها عادت کنند افکارشان را یادداشت کنند. تهیه یک دفترچه برای این امر مفید است.
منبع : روزنامه شرق