راهنمای تغذیه کودک یکساله

 تغذیه کودک در دوسال اول زندگی اهمیت خاصی دارد چرا که کودک هنوز آماده جویدن و بلعیدن غذا نیست و تغذیه با شیر مادر برای او در اولویت است. شیر مادر نقش اساسی در تغذیه کودک یکساله دارد ولی از بعد از 6 ماهگی غذای کمکی هم به رژیم او اضافه می گردد. اصولا تغذیه کودک زیر دو سال را می توان به 3 دوره تقسیم کرد:

۱) تغذیه کودک یکساله ، دوره تغذیه انحصاری با شیر مادر

 این دوره از بدو تولد تا پایان ۶ ماهگی است. در این مرحله، تغذیه شیرخوار تنها شیر مادر بوده و نیازی به سایر مواد غذایی و مایعات، حتی آب هم نیست. آغوز یا شیر روزهای اول که زرد رنگ و غلیظ است، بسیار مغذی بوده و حاوی مواد مفید و مورد نیاز شیرخوار و اولین و بهترین واکسن برای حفاظت کودک از بیماری های عفونی است. علاوه بر شیر مادر، استفاده از قطره A و D یا مولتی ویتامین نیز در این دوران توصیه می شود. شیر مادر نه تنها در تامین تندرستی دوران شیرخواری و کودکی نقش دارد، بلکه حتی در دوران جوانی، میانسالی و سالمندی نیز تاثیرات مثبت آن بر سلامت انسان قابل توجه است.

 مزایای شیر مادر برای شیرخوار

ـ سلول های زنده و مواد مختلف ضدمیکروبی موجود در شیر مادر دارای خاصیت نابودکنندگی میکروب ها و ویروس هاست و احتمال ابتلای شیرخوار را به بسیاری از عفونت ها، به خصوص عفونت های گوارشی و تنفسی کاهش می دهد. شیوع عفونت های ادراری، گوش میانی، مننژیت، اگزما، آسم، آیانرلیت و فتق در کودکان تغذیه شده با شیر مادر به مراتب کمتر است.

 ـ شیر مادر علاوه بر تامین رشد مطلوب جسمی، ضریب هوشی را نیز افزایش داده و مراحل تکامل کودک مانند نشستن، راه رفتن، تکلم و حتی دندان درآوردن را تسریع می کند.

 ـ میزان سدیم و پروتئین شیر مادر به حدی است که به کلیه های نوزاد که هنوز کامل نشده اند، صدمه ای وارد نمی کند و جذب کلسیم آن به سبب نسبت متناسب کلسیم به فسفر، بهتر انجام می شود و کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، کمتر دچار کمبود کلسیم می شوند.

 ـ جذب آهن شیر مادر به مراتب بهتر صورت می گیرد و نیازی به دادن قطره آهن تا شروع غذای کمکی نیست.

 مزایای شیردهی برای مادر

ـ در مادران شیرده احتمال ابتلا به کم خونی، سرطان سینه و تخمدان، پوکی استخوان، شکستگی لگن و بارداری مجدد، کمتر است.

 ـ برگشت سریع رحم به حالت طبیعی و دیرتر شروع شدن عادت ماهیانه به دلیل تداوم شیردهی، باعث جلوگیری از کم خونی مادر می شود و همچنین به دلیل استفاده از چربی ذخیره شده دوران بارداری برای ساخت شیر، زودتر وزن اضافی را از دست داده و سینه ها و اندامشان زودتر به حالت قبل از بارداری برمی گردد.

 ـ علاوه بر مزایای اقتصادی ـ اجتماعی، به علت ایجاد احساس آرامش و رضایت به دلیل تماس های مکرر کودک با بدن مادر در جریان شیردهی، از مزایای عاطفی نیز برخوردار است.

۲) تغذیه کودک یکساله ، دوره ۶ ماهگی تا یک سالگی

 در این مرحله، شیر مادر به تنهایی برای تامین نیازهای تغذیه ای شیرخوار کافی نیست و کودک علاوه بر شیر مادر، باید از غذاهای کمکی نیز استفاده کند. در شروع تغذیه تکمیلی قوام غذاها باید نرم باشد و از تنوع لازم برخوردار باشد تا شیرخوار با طعم و مزه غذاهای مختلف آشنا شده و مهارت جویدن نیز در او تقویت شود و بتواند از یک سالگی به بعد از غذاهای سفره خانواده استفاده کند.  با مراجعه به مطلب طرز تهیه غذای کمکی زیر یکسال می توانید با طرز تهیه لیستی از غذا های کمکی مانند فرنی ، حریره بادام ، انواع سوپ و … آشنا شوید.

۳) تغذیه کودک زیر دوسال ، دوره یک سالگی تا پایان ۲ سالگی

 در این مرحله، کودک از غذای خانواده استفاده کرده و در روز ۵ـ۴ بار غذا می خورد (۳ وعده اصلی و ۲ میان وعده). شیر مادر به عنوان مکمل و تامین کننده بخشی از نیازهای تغذیه ای او محسوب می شود.

۱۰ اصلی در مورد تغذیه کودک یکساله 

 ـ غذاهای کمکی را پایان ۶ ماهگی آغاز کنید.

 ـ شیردهی را بر اساس تمایل خود و کودکتان ادامه دهید. (۲ سال یا بیشتر)

 ـ نسبت به تغذیه شیرخوار، احساس مسوولیت کنید.

 ـ غذای کمکی را با روش های بهداشتی و سالم تهیه و ذخیره کنید.

 ـ به تدریج مقدار غذای پیشنهادی را افزایش دهید.

 ـ به ترکیبات و نوع غذاها تنوع ببخشید.

 ـ دفعات تغذیه کودک را افزایش دهید.

 ـ غذاهای سرشار از مواد مغذی به کودک بدهید.

 ـ با استفاده از ویتامین ها و مواد معدنی، سلامت کودک را حفظ کنید.

 ـ دفعات شیردهی را در طول بیماری کودک افزایش دهید