حاملگی یکی از ادوار ویژه در زندگی اکثر بانوان است. هیچ زنی نیست که دوست نداشته باشد حاملگی بدون دردسری را پشت سر بگذارد، اما گاه رعایت نکردن برخی موارد و یا بروز عواملی سبب خطرناک شدن حاملگی می شود که نتیجه آن حاملگی پرخطر خواهد بود. در این مجموعه قصد داریم انواع حاملگی پرخطر و علل و عوامل بروز آنها را برای شما بازگو کنیم. پیشنهاد می کنیم پس از مطالعه این قسمت، حتما قسمت های اول و دوم این مطلب را هم مطالعه کنید.
ديابت حاملگي و حاملگی پرخطر
ديابت حاملگي نوعي ديابت است كه براي اولين بار در دوران بارداري به وجود مي آيد و قبلا هرگز وجود نداشته است. اين عارضه يكي از شايع ترين عوارض حاملگي مي باشد.
اكثر زنان مبتلا به ديابت حاملگي بعد از زايمان بهبود مي يابند؛ در هر حال ابتلا به اين بيماري احتمال ابتلا در حاملگي هاي بعدي و يا ابتلا به ديابت نوع 2 در آينده را افزايش مي دهد.
علل ابتلا به ديابت حاملگي
در طي بارداري، هورمون هايي كه در جفت ساخته مي شوند، استفاده از انسولين را براي بدن سخت مي كنند؛ بنابراين لوزالمعده بايد انسولين بيشتري توليد كند. در بيشتر زنان حامله مشكلي ايجاد نمي شود و انسولين بيشتري ساخته مي شود اما اگر لوزالمعده نتواند به اندازه كافي انسولين ترشح كند و ميزان قند خون بالا برود، ديابت حاملگي رخ مي دهد.
عوامل موثر بر ابتلا به ديابت حاملگي
1. سن : اگر سن شما بيشتر از 25 سال باشد ممكن است به ديابت بارداري دچار شويد.
2. چاقي : به خصوص اگر دچار چاقي شكمي (چاقي مردانه به شكل سيب) هستيد، در معرض خطر مي باشيد.
3. سابقه ابتلا به ديابت حاملگي : اگر در بارداري هاي قبلي، دچار ديابت بارداري بوده ايد، مستعد تريد.
4. سابقه خانوادگي : اگر شخصي در بستگان به خصوص اقوام درجه اول به ديابت مبتلا باشد ممكن است شما نيز در خطر باشيد.
5. سابقه بدنيا آوردن نوزاد درشت : اگر در زايمان هاي قبلي سابقه به دنيا آوردن نوزادي با وزن بيش از 4 كيلوگرم را داريد، احتمال ابتلا به ديابت بارداري را داريد.
6. مرده زايي بدون دليل : اگر سابقه سقط بدون دليل و يا سابقه مرگ بدون علت جنين در اواخر حاملگي را داريد، شايد شما نيز به ديابت بارداري دچار شويد.
7. افزايش قابل توجه وزن : اگر در طي مراقبت هاي بارداري متوجه شده ايد كه هر بار وزن شما بيش از حد مجاز بالا مي رود ممكن است به ديابت بارداري دچار شده باشيد.
** توجه داشته باشيد كه بسياري از زناني كه به ديابت حاملگي مبتلا مي شوند هيچ كدام از فاكتور هاي ذكر شده را ندارند ولي در صورت دارا بودن هر كدام از عوامل مستعد كننده، بايد بيشتر مراقب باشيد و تحت نظر پزشك، آزمايشهاي لازم را در موعد مقرر انجام دهيد.
تشخيص ديابت حاملگي
– ديابت حاملگي علامت خاصي ندارد ولي ممكن است احساس كنيد كه نسبت به شرايط معمول، بيشتر تشنه، گرسنه و خسته مي شويد و يا دچار تكرر ادرار شده ايد ولي همه اينها مي توانند در بارداري طبيعي تلقي شوند؛ به همين دليل است كه قند خون زنان حامله بين هفته هاي 28 تا 30 مجددا اندازه گيري مي شود.
درمان
كنترل ديابت بارداري مشتمل بر 3 بخش است : رژيم غذايي، فعاليت ورزشي و استفاده از دارو.
– رژيم غذايي
* بهتر است براي دريافت رژيم غذايي مناسب به يك مشاور تغذيه مراجعه نماييد.
* از مصرف قند، شكر، شيريني، شكلات، نوشابه و شربت (كلا قندهاي ساده) اجتناب كنيد، زيرا ارزش تغذيه اي ندارند و قندخون را نيز بالا مي‌برند.
* مواد غذايي را در 4 تا 6 وعده طي روز و با حجم كمتر استفاده كنيد تا احتمالا بدون نياز به انسولين، قند خون شما كنترل گردد.
* هيچ كدام از وعده هاي غذايي (به خصوص صبحانه) و ميان وعده ها را حذف نكنيد. و اگر براي مدتي طولاني از منزل بيرون مي رويد حتما يك ميان وعده مناسب همراه خود داشته باشيد.
* دريافت فيبر را از طريق مواد غذايي افزايش دهيد و نيز چربي هاي مفيد (روغن هاي گياهي مايع، بادام، گردو و …) را جايگزين چربي هاي مضر (روغن جامد، چربي حيواني و …) كنيد.
– فعاليت ورزشي
* برنامه‌اي متعادل شامل ورزش و نرمش هايي كه به بدن فشار وارد نمي كنند مانند پياده روي و شنا در نظر بگيريد؛ البته در ديابت حاملگي، ورزشي مفيد است كه بالاتنه را درگير کند و به پايين تنه فشار نياورد.
– استفاده از دارو
امكان دارد براي بعضي از خانم‌هايي كه نتوانند با رژيم غذايي و ورزش قند خون خود را كنترل كنند انسولين تجويز شود.
تأثير ديابت بر روند حاملگي
بهتر است بدانيد كه امروزه اكثر زنان مبتلا به ديابت حاملگي نوزادان سالمي به دنيا مي آورند. البته در صورتي كه به اين مشكل مبتلاييد بايد تحت نظر پزشك باشيد و قند خون شما با رعايت رژيم غذايي مناسب و انجام حركات ورزشي و در صورت لزوم تزريق انسولين در حد طبيعي نگه داشته شود.
اگر ديابت بارداري به خوبي كنترل نشود مي تواند عواقبي جدي براي مادر و كودك در پي داشته باشد ؛
دوران بارداري :
• احتمال افزايش بيش از حد مايع آمنيوتيك در كيسه آب وجود دارد. (بخش افزايش مايع آمنيوتيك را بخوانيد)
• احتمال ابتلاي شما به فشار خون بالاي بارداري (مسموميت حاملگي) در شما، دو برابر زنان ديگر است.
• احتمال زايمان زودرس و نيز سقط در شما وجود دارد.
• احتمال مرگ بدون دليل جنين در اواخر بارداري وجود دارد.
زايمان :
• ممكن است نوزاد شما بزرگ تر از حد طبيعي باشد. نوزاد مادر مبتلا به ديابت حاملگي معمولا وزن بالايي دارد، زيرا در دوران جنيني در معرض انسولين بيش از حد بدن مادر بوده كه خود يك هورمون محرك رشد است. چنين نوزادي ممكن است چاقي واضحي در ناحيه شانه ها و بازوها داشته باشد كه زايمان را با صدمات بيشتري همراه مي كند و يا پزشك را مجبور مي سازد كه زايمان را به طريق جراحي (سزارين) انجام دهد
• بلافاصله پس از تولد ممكن است قند خون نوزاد شما افت كند؛ براي جبران آن بايد بلافاصله تغذيه شود و يا قند را به صورت دارو دريافت كند.
• نوزاد متولد شده از مادر ديابتي بيشتر از نوزادان ديگر در معرض ابتلا به زردي قرار دارد كه اگر درمان شود خطري او را تهديد نمي كند.
پس از زايمان :
• اكثر زناني كه مبتلا به ديابت بارداري هستند در حاملگي هاي بعدي نيز به آن دچار مي شوند.
• احتمال بروز ديابت در غير از زمان حاملگي در آينده براي مادر بيشتر مي‌شود. تعدادي از زناني كه به ديابت بادراري مبتلا مي گردند، طي 5 سال به ديابت نوع 2 دچار مي شوند؛ البته معمولا چاق هستند و يا ديابت بارداريشان آن قدر شديد بوده كه براي كنترل آن به انسولين نياز داشته اند.
• ممكن است فرزند شما در آينده به ديابت و يا چاقي دچار شود و يا از ابتدا كودك چاقي باشد.
پيشگيري از عوارض ديابت حاملگي
* در طي بارداري تحت نظر پزشك قند خونتان را در محدوده نرمال نگه داريد.
* پزشك ممكن است در دو يا سه ماه آخر بارداري جنين شما را با دقت بيشتري تحت نظر بگيرد و به شما آموزش شمارش حركات جنين را مي آموزد تا در صورت كاهش حركت جنين، بلافاصله با پزشك تماس بگيريد.
* تعداد كمي از زنان مبتلا ، پس از زايمان بهبود نمي يابند و ديابتشان پايدار مي ماند؛ بنابراين 6 هفته پس از زايمان بايد به منظور تشخيص ديابت، غربالگري شويد و آزمايش بدهيد. پزشك به شما گوشزد خواهد كرد كه هر چند وقت يك بار بايد آزمايش قند خون بدهيد. اين زمان در صورتي كه آزمايشات بعد از زايمان طبيعي باشند معمولا هر يك تا سه سال است. همچنين بايد وزن خود را پايين نگه داريد و رژيم غذايي سالم و مناسب را رعايت نموده و ورزش منظم انجام دهيد.
* اگر به تازگي ديابت حاملگي داشته ايد، خطر ابتلا به ديابت حاملگي نوع 2 در شما وجود دارد؛ ممكن لازم باشد از بعضي قرص هاي جلوگيري از بارداري استفاده نكنيد.
* ممكن است فرزند شما در آينده به ديابت و يا چاقي دچار شود و يا از ابتدا كودك چاقي باشد؛ به او براي داشتن يك تغذيه خوب، نگه داشتن وزن در حد مناسب، و تحرك بدني كافي كمك كنيد.
منبع : 7sib.ir