15 درصد زوج ها در کشور نابارورند و براساس نتایج بررسی های جدید، ناباروری در مردان افزایش یافته است. چاقی و اضافه وزن نیز در کشور ما کم کم دارد به یک اپیدمی تبدیل می شود و زنگ خطر بیماری های غیرواگیر هم چند سالی است که به صدا درآمده. دکتر شهلا چایچیان، متخصص زنان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی و عضو مرکز تحقیقات آندومتریوز دانشگاه علوم پزشکی ایران، اخیرا در یک نشست خبری اعلام کرده بود که آمار ناباروری در زمان چاق چند برابر زنان لاغر است.

d48000647d2d5c7f3363c3fc350ac374

چه ارتباطی بین چاقی و ناباروری وجود دارد؟

در چاقی چند مکانیسم وجود دارد که می تواند به نوعی با ناباروری ارتباط پیدا کند. اولین مکانسیم این است که نسج چربی باعث ایجاد مقاومت به انسولین در بدن می شود و به همین دلیل دیابت در افراد چاق شایع تر است. در انسولین، عامل خطر یا هورمونی وجود دارد که چرخه اعمال تخمدان برای تخمک گذاری نقش مهمی را ایفا می کند. زمانی که مقاومت به انسولین ایجاد می شود، آن عامل شبیه انسولین در بدن به عنوان انسولین شناخته و به آن نیز مقاومت ایجاد می شود و باعث می شود، خانم چاق دچار عدم تخمک گذاری یا تخمک گذاری غیر موثر با فواصل زیاد شوند.

این مکانیسم باعث کم زایی می شود یا در درجات شدیدتر نازایی را به دنبال خواهد داشت. مکانیسم دیگر این است که در نسج چربی، مواد التهابی وجود دارند که می تواند سیستم ایمنی را فعال و از تخمک گذاری جلوگیری کند یا از ورود اسپرم و عبور آن جلوگیری کند. چاقی حتی می تواند باعث شود بعد از تشکیل تخم، لانه گزینی مناسبی ایجاد نشود. علاوه بر این، مکانیسم های آناتومیک نیز در زنان چاق وجود دارد که با ناباروری در ارتباط است. اول اینکه در زنان چاق ارتباط زناشویی در زمان هایی که این روابط باید برای بارور شدن انجام شود، کمتر از زنان لاغر است. همچنین گاهی به دلیل چاقی، ورود اسپرم به مجرای تناسلی زن دچار می شود. مکانیسم های مختلفی وجود دارد که در تحقیقات علمی برای ارتباط چاقی با ناباروری به اثبات رسیده است و برای اینکه بخواهیم درصد ناباروری را در زنان چاق تعیین کنیم، باید چاقی را به گروه های مختلف تقسیم کنیم، اما می توان گفت هر چه شاخص توده بدنی بالاتر باشد، امکان نازایی خانم ها بیشتر می شود.

  چه بیماری هایی در زنان چاق خطر ناباروری را در آنها بالا می برد؟

شایع ترین بیماری که با چاقی و نازایی ارتباط دارد، نشانگان تخمدان پلی کیستیک است که در خانم چاق بیشتر است و چون باعث کم شدن تخمک گذاری می شود، فرد را دچار درجاتی از کم زایی و نازایی خواهد کرد.

آیا چاقی روی روش های آزمایشگاهی باروری نیز تاثیر می گذارد؟

ما به کمک تکنولوژی های کمک باروری، مشکلات را دور می زنیم و یک محیط خالص برای لقاح فراهم می کنیم. دیده شده اگر لقاح طبیعی باشد، اختلال های ژنتیک در جنینی که از زن و مرد چاق به خصوص خانم چاق ایجاد شده، بیشتر است و خطر سقط جنین در زنان چاق افزایش پیدا می کند. به بیان دیگر، حتی اگر به کمک روش های آزمایشگاهی مانند IVF ، بارداری اتفاق بیفتد، در زنان چاق احتمال سقط، 3 برابر بیشتر از زنان لاغر است. همچنین بیماری های بارداری مانند فشارخون بارداری که سرنوشت بارداری را تحت تاثیر قرار می دهد 2 تا 7 برابر بیشتر خواهد بود.

چاقی چه تاثیری در بارداری و سلامت جنین می گذارد؟

فشارخون بالا در زنان چاق بیشتر است. علاوه بر آن، دیابت بارداری، زایمان زودرس و پارگی کیسه آب در زنان چاق بیشتر از زنان با وزن متناسب اتفاق می افتد. همچنین احتمال اینکه فرزندی که از یک خانم چاق به دنیا می آید، اختلال چاقی را از دوران جنینی داشته باشد، زیاد است و همان طور که می دانید، بیماری های قلبی ـ عروقی، سرطان ها و سایر بیماری های غیرواگیر مانند دیابت نیز در افراد چاق بیشتر است.

کاهش وزن قبل از اقدام به بارداری

یک خانم چاق چگونه باید قبل از بارداری وزنش را کم کند تا در دوران بارداری دچار مشکل نشود؟
وزن ایده آل را باید براساس شاخص توده بدنی تعیین کنیم، اگر چه شاخص توده بدنی خیلی دقیق نیست ولی قابل اعتماد است و توصیه می شود شاخص توده بدنی بین 19 تا 25 باشد. خانم های چاق قبل از آنکه باردار شوند، باید با ورزش و رژیم وزنشان را کم کنند. البته باید رژیم به گونه ای باشد که تحت نظر متخصص تغذیه و متخصص غدد داخلی، فرد دچار کمبود ویتامین نشود و اگر رژیم سخت بود، حتماً از مکمل های جایگزین استفاده شود. رفع کمبود ویتامین ها به خصوص کمبود آهن و زینک و ویتامین D ضرورت دارد. خانم های باردار باید بدانند در دوران بارداری بهتر است وزنشان کم شود ولی زنانی که خیلی چاق اند، باید تحت نظر متخصص تغذیه و غدد داخلی رژیم بگیرند تا در دوران بارداری، رژیم غذایی شان به گونه ای باشد که هم به رشد جنینشان کمک کند و هم دچار اضافه وزن بیشتر شوند.

منبع: نی نی بان