درباره موانع خلاقیت در محیط خانواده چه می دانید؟ آیا می دانید محیط خانوادگی تاثیر زیادی بر پرورش خلاقیت کودکان دارد. در این مطلب به تعدادی از این موانع استفاده می کنیم.
موانع خلاقیت در محیط خانواده
۱ تاكید بیش از حد والدین بر هوش و حافظه ی كودك
بسیاری از والدین ،ناآگاهانه كودك خود را فقط با هدف تقویت مهارت های حافظه ای و انباشتن ذهن وی از اطلاعات لغوی ،تربیت و هدایت می كنند و برای حافظه و هوش كودك اهمیتی بیش از حد قائل می شوند.این گروه از والدین بدون در نظر گرفتن این اصل تربیتی مهم كه تنها اطلاعات عمومی و داشتن حافظه ی قوی برای تكامل و رشد فكری و باروری استعدادهای كودك كافی نیست ، با اصل قرار دادن هوش و حافظه ی كودك ،از پرورش سایر توانمندیهای ذهنی و روانی كودك خود كه مهم ترین آن ها تفكر خلاق است ، غافل می مانند.
۲ ایجاد رقابت میان كودكان
معمولا رقابت میان كودكان وقتی پدید می آید كه:
الف : نوعی ارزیابی و رتبه بندی توسط والدین وجود داشته باشد .
ب پاداشی یا جایزه ای در میان باشد .
معمولا كودكان چنان چه احساس كنند كه كار آن ها توسط والدین مورد ارزشگذاری قرار خواهد گرفت و یا به بهترین كار جایزه یا پاداش داده خواهد شد،بیش از آن كه به انجام بهتر كار بیاندیشد،به كسب آن جایزه فكر می كنند. ضمن این كه گاهی این رقابت ها به ستیزه جویی میان كودكان تبدیل می شود و سبب می گردد تا آن ها نتوانند از توانایی ها و استعداد های واقعی خود استفاده كنند.
۳ تاكید افراطی بر جنسیت كودك
تاكید بر جنسیت كودك و تمایز قائل شدن زیاد میان دختر و پسر یكی از موانع مهم رشد خلاقیت كودكان در گروهی از خانواده هاست .در برخی از فرهنگ ها بسیاری از دختران و پسرانی كه از تفكر هایی خلاق برخوردار هستند،به سبب ملزم شدن به رعایت پاره ای از مقررات و هنجارهای از پیش تعیین شده و هم چنین به دلیل قرار گرفتن در نقش های قالبی كه فرهنگ و محیط بر آن ها تحمیل كرده ،علائق و تمایلات خلاقانه خود را سركوب می كنند و در نتیجه به تدریج دچار تعارض شده و خلاقیت آن ها از بین می رود.
۴ قرار دان قوانین خشك و دست و پا گیر در منزل
بسیاری از والدین برای كودك خود قوانین و مقررات خشك و محدود كننده ای نظیر تعداد ساعت های درس خواندن در روز ،راس ساعت معین خوابیدن ،استفاده از لوازم خاص و … قرار می دهند . پدید آوردن چنین شرایطی در منزل و اصرار و پافشاری بر رعایت آن ها از جانب كودكان ،سبب می شود كودك تدریجا به كلیشه ای و تكراری رفتار كردن عادت كند. باید توجه داشت كه افكار و رفتارهای كلیشه ای و تكراری نقطه ی متضاد خلاقیت است .
۵ عدم آشنایی والدین با مفهوم واقعی خلاقیت
عدم آگاهی و شناخت برخی والدین از فرآیند رشد خلاقیت در كودكان و مطالعه نكردن آن ها در این زمینه ،سبب می شود آن ها هیچ گاه نتوانند برای پرورش و شكوفایی خلاقیت خود برنامه ریزی و اقدام صحیحی نمایند و به این ترتیب ناخواسته سبب می شوند استعداد های خلاق كودك آن ها به هدر رود.
۶ انتقاد مكرر از رفتارهای كودك
ارزیابی پی در پی رفتارهای كودك و زیر ذره بین قرار دادن و انتقاد از كارهای او در خانواده ،آزادی ،امنیت خاطر و اعتماد به نفس كودك را مختل می سازد و ترس از اشتباه را در وی تقویت می كند.این ترس چنان چه در كودك حالت مرضی پیدا كند ،جرات ابراز هرگونه اندیشه ی جدید و یا انجام كارهایی كه در عین خلاق بودن احتمال وجود اشتباه نیز در آن ها وجود دارد را در كودك از بین می برد و به این ترتیب خلاقیت كودك كه لازمه اش داشتن آزادی و امنیت خاطر در محیط خانواده و ریسك پذیری و عدم ترس از اشتباه می باشد،با مانع روبه رو می گردد.
۷ بیهوده شمردن تخیلات كودك
تخیل كودك اساس خلاقیت اوست و چنانچه تخیلات و رویاهای كودك مورد بی توجهی ،تمسخر و یا بیهوده انگاشتن از جانب والدین شمرده شود ،در واقع سرچشمه ی خلاقیت او خشكانده شده است .محكوم كردن خیال پردازی كودك و وادار نمودن او به واقع بینی در خانواده نگرش و شیوه ای كاملا اشتباه است و برای بذر حساس و زود رنج خلاقیت كودك ،آفتی مهلك محسوب می شود.
۸ عدم شناسایی علائق درونی كودك
بسیاری از كودكان خصوصا در سنین پایین ،از علائق و كشش های خود نسبت به موضوعات و پدیده های اطلاع روشنی ندارند و یا این كه نمی توانند آن را به زبان بیاورند .این موضوع از مواردی بسیار حساس بشمار می رود كه باید از همان دوران كودكی مورد توجه والدین قرار گیرد .خانواده هایی كه نسبت به این موضوع بی تفاوت هستند و سعی نمی كنند انگیزه ها و موضوعات مورد علاقه ی كودك خود را شناسایی و كشف كنند ، ناخواسته فرصت های زیادی را برای رشد خلاقیت كودك از وی سلب می كنند.
۹ عدم وجود حس شوخ طبعی در محیط منزل
شوخ طبعی از شاخص های مهم خلاقیت به شمار می رود و وجود حس شوخ طبعی در فضای خانواده بسیار حائز اهمیت است ، زیرا مستقیما به رشد خلاقیت كودك كمك می كند. اما در خانواده هایی كه فضای زندگی آن ها خشك ،رسمی و جدی است ، زمینه ای برای بروز حس شوخ طبعی كودك به وجود نمی آید و در نتیجه در چنین محیطی بسیاری از كشش های خلا قانه ی كودك پنهان می ماند.
۱۰ تحمیل نقش بزرگ سال به كودك
بسیاری از والدین علاقمند هستند كه كودك ان ها سریعا رشد كند و كودكی خود را پشت سر بگذارد.آن ها گاهی برای تسریع این امر سعی می كنند با كودك خود همانند بزرگسالان رفتار كنند و به تبع آن از كودك خود توقع ایفای نقش هایی بزرگ تر از محدوده ی سنی آن ها را دارند.تحمیل نقش های كاذب بزرگ سالی به كودكان ،روند رشد اجتماعی آنان را مختل می سازد و سبب پدید آمدن رفتارهای نابه هنجار و تصنعی در آن ها می گردد و همین امر باعث از بین رفتن بسیاری از استعدادهای خلاق دوران كودكی می گردد
منبع : آفتاب