تاکنون تحقیقات بسیاری در زمینه فواید شیر مادر دادن به نوزادان انجام شده و مطالب زیادی در این رابطه نوشته شده است اما هنوز هم بسیارند خانم هایی که به دلیل مشکلاتی که دارند از دادن شیر خود به فرزندشان امتناع می کنند یا تنها چند ماه به فرزندشان شیر خود را می دهند و بعد رومی آورند به دادن شیر خشک و غذاهای کمکی به کودک! از جمله مادرانی که در این زمینه با مشکلاتی رو به رو هستند، خانم های شاغل هستند.
مرخصی زایمان ۶ ماه است و اکثر این خانم ها پس از گذشت این مدت دادن شیر خود به فرزندشان را قطع می کنند و باور دارند که شیردهی طی این ۶ ماه کفایت می کند، غافل از اینکه در دو سال نخست زندگی کودکان، شیر مادر می تواند بهترین غذا باشد. در همین زمینه با خانم دکتر صفارزاده گفتگویی انجام دادیم و از توصیه های مفیدایشان استفاده کردیم…
خانم دکتر، مرخصی زایمان ۶ ماه است. آیا شیردهی در همین ۶ ماه کفایت می کند؟
ـ شیردهی تا ۶ ماه بسیار واجب است. در شیر مادر اسیدهای آمینه، پروتئین، قند و چربی هایی وجود دارد که از طریق روده جذب شده و به رشد مغزی کودکان کمک می کند. تحقیقات بسیاری در این رابطه انجام شده و به اثبات رسیده است که کودکانی که از شیر مادر تغذیه کرده اند باهوش تر از کودکانی هستند که شیر خشک خورده اند.
در ضمن احتمال ابتلا به بسیاری ناراحتی ها از جمله عفونت های روده ای در این کودکان کمتر است. به تمامی مادران توصیه می شود باوجود هر نوع مشکلی حداقل تا ۶ ماه شیرخود را به نوزاد بدهند اما بهتر است این کار را تا ۲ سالگی ادامه دهند زیرا حتی در کنار غذاهای کمکی مثل میوه ها و نشاسته ها کودک به مکمل غذایی که همان شیر است، نیاز دارد.
چه توصیه ای به خانم های شاغلی دارید که پس از ۶ ماه مرخصی ساعات کمتری کنار فرزندشان هستند؟
ـ صبح ها قبل از رفتن به محل کار ابتدا کودک شان را سیر شیر بدهند، به ویژه توصیه می کنم پستان را خوب از شیر تخلیه کنند زیرا شیر آخر بهتر از شیر اول بوده و مملو از چربی است که کمک می کند نوزاد برای مدت طولانی تری سیر بماند. در ساعاتی که در خانه هستند، بهتر است هر ۲ ساعت به ۲ ساعت شیر خود را بدوشند و در یخچال نگهداری کنند تا در ساعاتی که در منزل نیستند یا فرزند خود را در مهد می گذارند، سرپرست کودک بتواند این شیر را گرم کرده و به کودک بدهد.
شیرمادر را می توان ۶ ماه در فریزر نگهداری کرد و از آنجا که مواد قندی این شیر حتی فریزشده آن بهتر از شیر خشک است، توصیه می کنیم از ۳ماه آخر خانم ها شیر خود را دوشیده و در فریزر نگه دارند و کم کم هر روز مقداری از آن را اصطلاحا در بند ماری یعنی روی حرارت غیرمستقیم و نه در ماکروفر از حالت انجماد خارج کنند و به کودک بدهند تا بنوشد. حتی می توانند ساعاتی را که درمحل کار هستند، هر ۲ یا ۳ ساعت یک بار شیر خود را دوشیده در یخچال بگذارند و بعد با قرار دادن آن در یک ظرف یخ به منزل بیاورند و به کودک شان بدهند.
اگر از شیر دوش استفاده می شود، به چه نکاتی باید توجه کرد؟
ـ شیر دوش دستی بهتر است و مادران می توانند برای عایق کردن سر آن از چند قطره آب استفاده کنند. شیر دوش را باید به نوک پستان چسباند. اکثر شیردوش ها در انتها شیشه شیر دارند. می توان بعد از اینکه شیر داخل شیشه ریخت آن را در یخچال بگذارند یا فریز کنند. فریز کردن شیر مادر هیچ مشکلی ایجاد نمی کند و سبب از بین رفتن مواد مغذی آن نخواهد شد.جالب است بدانید در کشور فرانسه مناطقی مثل بانک اهدای خون ولی برای شیر وجود دارد که در آن مادران شیر خود را دوشیده و اهدا می کنند تا از مرگ کودکان نارسی که باید حتما از شیر مادر تغذیه کنند تا زنده بمانند، جلوگیری کنند.
شیردهی برای خود مادر چه فوایدی دارد؟
ـ شیر دادن از همان لحظه تولد نوزاد سبب افزایش ترشح هورمون اکسی توسین در خون و کم حجم شدن رحم می شود، درضمن افزایش این هورمون سبب کاهش خون ریزی پس از از زایمان و کاهش افسردگی و خستگی می شود، در ضمن تماس پوست به پوست مادر و کودک در لحظه پس از تولد و آغاز شیردهی می تواند مانع از بروز سرطان پستان شود.
دلیل این امر نیز رشد غدد شیری در حین بارداری است! شیردهی در کل سبب افزایش ترشح هورمون اکسی توسین و پرولاکتین در خون مادر شده که این دو هورمون خود از خشک شدن شیر جلوگیری می کنند، درضمن هر چه مادر بیشتر شیر می دهد و مرتب تر شیردهی را انجام می دهد، شیر بیشتری در پستان تولید می شود و نوشاندن این شیر به کودک سبب رشد کامل مغزی و جسمی او شده و او را در برابر بسیاری بیماری ها از جمله عفونت تنفسی محافظت می کند، در ضمن شیر راحت ترین و در دسترس ترین ماده غذایی است که مادر می تواند در هر شرایطی کاملا گرم و استریله در اختیار فرزندش بگذارد و هیچ موهبتی بالاتر از این نیست.