تغذیه با شیرمادر سالم ترین و طبیعی ترین نوع تغذیه برای شیرخوار است که تا پایان سن ۶ ماهگی به طور انحصاری و سپس همراه با شروع غذای کمکی و به مدت ۲ سال یا بیشتر ادامه می یابد. شیرمادر با ترکیبات منحصر به فرد آن از قبیل پروتئین ها، چربی ها، کربوهیدرات ها، ویتامین ها، آنزیم ها، هورمون ها، آنتی بادی ها و سلول زنده، با خواص تغذیه ای و حفاظتی، سبب رشد و نمو طبیعی و ایده آل در شیرخوار خواهد شد…
بهترین، مناسب ترین و طبیعی ترین روش تغذیه با شیرمادر، استفاده مستقیم از پستان مادر است که ضمن مکیدن مستقیم از پستان، سبب تحریک هورمون های تولید ترشح شیر نیز خواهد شد.
شیرمادر دارای خواص فراوانی برای تمام شیرخواران است ولی تغذیه با شیرمادر برای این شیرخواران از نظر خواص تغذیه ای، حفاظتی، مسایل روحی و تشویق به باندینگ مادر و شیرخوار از اهمیت خاصی برخوردار است. به علت وجود مشکلات قلبی همراه در ۳۰ تا ۵۰ درصد موارد که خود می تواند عامل مساعدکننده ای در مشکلات تنفسی و عفونت در آنها باشد، تغذیه با شیرمادر با بهبود مشکلات قلبی و تنفسی در آنها سبب رشد ونمو بهتر و رشد کلامی بیشتر می شود.
ضمن توصیه به مشاوره قبل و بعد از تولد در این شیرخواران لازم است که تغذیه با شیرمادر هر چه زودتر انجام شود. ارزیابی تغذیه با شیرمادر شامل توانایی در رسیدن به وضعیت صحیح و بهتر و هماهنگی در مکیدن و بلع و تنفس است که به عنوان اساس اقدامات کمکی در آنها است. این شیرخواران هیپوتون هستند و این شلی سبب ممانعت در ایجاد وضعیت شیردهی مناسب و در نهایت گرفتن نادرست پستان می شود. عضلات زبان نیز هیپوتون بوده و سبب عدم توانایی شیرخوار در خوب فشردن آریول(هاله پستان) در مقابل کام سخت خواهد شد و از طرفی اغلب زبان به عقب افتاده و ممکن است سبب اختلال در مکیدن و حتی آپنه نیز بشود. این شیرخواران عموما به علت بزرگی زبان،نوع خاص کام و لثه، شکاف کام، زبان مسطح و عدم شکل گرفتن زبان با قوس آریول و ریختن شیر از کنارآن به جای بردن به عقب، دچار اشکال در مکیدن و گرفتن پستان هستند. همچنین این شیرخواران به علت بیرون آوردن مکرر زبان و وجود مشکلاتی از قبیل شلی بدن و خروج مکرر بزاق از دهان، دچار اشکال در چفت شدن کامل پستان و نقص در ایجاد فشار منفی در دهان بوده که خود می تواند سبب مکیدن ناکافی در آنها شود. مادر می تواند به شیرخوار با استفاده از اثر نیروی جاذبه در کاهش مشکلات وی، در وضعیت نشسته شیر بدهد. در تغذیه این نوزادان با شیر مادر باید به نکات زیر توجه کرد:
شیرخوار را به دفعات مکرر(هر ۲ تا۳ ساعت) تغذیه کنید.
برای کمک به کنترل سر، ضمن نگه داشتن سرشیرخوار، تنه و سر وی را در یک سطح قرار دهید.
از روش های شیردادن به طریق زیر استفاده کنید:
گرفتن پستان به صورت C h ld: با قرار دادن انگشت شست در بالا و سایر انگشتان در پایین قاعده آریول برای کمک به کنترل نیپل(نوک پستان).
نگه داشتن و حمایت چانه از زیر با انگشت نشانه به منظورکمک به مکیدن بهتر و یا باز کردن بیشتر دهان.
استفاده از روش U h ld برای حمایت پستان و چانه در شیرخوار هیپوتون به منظور اتکاء فک در فضای موجود در بین انگشت شست و نشانه.
درموارد بلع هوای زیاد و یا پریدن مکررشیر به حلق، با نگه داشتن پشت سرشیرخوار در محل بالاتر از نیپل و یا شیردادن مادر با وضعیت خوابیده به پشت، وی را تغذیه کنید.
در موارد وجود زبان بزرگ، ضمن کمک به باز کردن دهان و گرفتن پستان از روش های C h ld وU h ld استفاده کنید.
به منظور غلبه بر فشار به طرف خارج زبان در شیرخوار:
در حالی که چانه شیرخوار به طرف پایین و چسبیده به قفسه سینه وی است به او شیر بدهید.
نوازش آرام گونه ها را به?طرف دهان و لمس لب ها را چند بار برای وی انجام دهید.
با کمک انگشت نشانه تمیز و ناخن گرفته خود، قسمت بیرونی لثه های شیرخوار را با شروع از وسط و سپس حرکت به طرفین آن ماساژ دهید.
به محض باز کردن دهان، ضمن فشار به پایین نوک زبان توسط انگشت نشانه، تا عدد ۳ بشمارید.
با برداشتن فشار، زبان را به عقب برانید و ضمن تکرار این عمل به مدت یک یا دو بار، از بروزرفلکس گگ نیز پرهیز کنید.
این اعمال را ۳ یا ۴ دفعه قبل از هر نوبت تغذیه انجام دهید.
استفاده از شیلد مخصوص نوک پستان، ممکن است به عنوان روش انتقالی تا گرفتن مستقیم پستان در موارد هیپوتونی و شیرخواران ضعیف مفید باشد.
به طور کلی اهداف و نکات مهم در تغذیه این شیرخواران شامل موارد زیر است:
اطمینان از دریافت شیرکافی
داشتن تفاوت رشد آنها با شیرخواران معمولی و یا حتی شیرخواران مبتلا به نشانگان داونی که با شیر مصنوعی تغذیه شده و به علت عدم دسترسی به منحنی رشد جداگانه، از منحنی رشد یکسان استفاده می کنند.
ایده آل بودن تغذیه با شیرمادربرای آنها و به خصوص در شیرخوارانی که با مشکلات قلبی و عفونت نیز همراه هستند.
افزیش سطح آموزش خانواده از قبیل استفاده از پمفلت و…